Organy u Ojców Bernardynów w Alwerni

Obecnie świątynia bernardyńska wyposażona jest w 20-głosowy, mechaniczny instrument o dwóch manuałach (klawiaturach ręcznych) i pedale (klawiaturze nożnej), ozdobiony neobarokowym prospektem. Budowniczym rzeczonych organów, ukończonych najprawdopodobniej w 1875 r., był Ludwig Mooser z Salzburga, żyjący w latach 1807-1881 przedstawiciel szwajcarskiej rodziny organmistrzowskiej wywodzącej się z Fryburga. Pierwotnie instrument znajdował się w kościele klasztornym w Sokalu (dzisiejsza Ukraina). Godzi się wspomnieć, że tamtejszy XVII-wieczny konwent był swego czasu najbogatszym klasztorem bernardyńskim na Rusi, a sanktuarium maryjne, działające w miejscowej świątyni, bywało porównywane z Jasną Górą. Gdy w 1951 r. w ramach repatriacji zakonnicy musieli opuścić Sokal, instrument Moosera przewieziono tymczasowo do klasztoru w Leżajsku, skąd w 1952 r. trafił do Alwerni, gdzie jego montaż, trwający od lutego do kwietnia 1953 r., prowadzony był przez cztery osoby pod kierownictwem Feliksa Mazura z Połomii k. Rzeszowa. Uroczyste pobłogosławienie organów miało miejsce 10 maja tegoż roku, a dokonał go główny inicjator ich sprowadzenia, ówczesny gwardian, o. Leoncjusz Cyronik.

Ostatni remont organów przeprowadziła firma Adama i Andrzeja Wolańskich z Lubania w 2008 r. Niestety, świeżo odnowiony instrument ucierpiał podczas pamiętnego pożaru 6 marca 2011 r., kiedy to spłonęły dachy kościoła i klasztoru. Wprawdzie same organy nie padły wówczas pastwą płomieni, jednak woda, użyta do gaszenia ognia, spowodowała poważne uszkodzenia elementów drewnianych oraz rozstrojenie praktycznie wszystkich piszczałek, toteż obecnie instrument jest w bardzo złym stanie i wymaga przeprowadzenia gruntownego remontu.

Organy alwernijskie należą do najcenniejszych XIX-wiecznych instrumentów na terenie Polski południowej. Są nie tylko wartościowym zabytkiem kultury materialnej, ale i swoistym echem dawnej świetności klasztoru sokalskiego, w drugiej połowie XX stulecia zamienionego na więzienie, a ostatnio zniszczonego przez pożar. Warto również podkreślić, że na obecnym etapie badań jawią się jako jedyne dzieło Ludwiga Moosera zachowane na terenie dzisiejszej Polski. Tak cenny instrument wart jest zainteresowania, a nade wszystko ratowania, tym bardziej, że bez podjęcia remontu jego stan będzie ulegał dalszemu pogorszeniu, co w konsekwencji może prowadzić do całkowitej destrukcji, a ta byłaby niepowetowaną stratą dla europejskiego dziedzictwa sztuki organmistrzowskiej. Za pośrednictwem niniejszej broszury zwracamy się zatem z gorącą prośbą o pomoc w zbieraniu funduszy na kosztowny remont organów, już teraz dziękując za zrozumienie i wsparcie.